Schenking of erfenis van familiale ondernemingen en vennootschappen Delen

Hoewel het geen evident onderwerp blijkt, staan we als ondernemer best even stil bij het potentieel van tijdige schenkingen of de mogelijke gevolgen bij een soms onverwacht overlijden.
 
Immers, indien u bij overlijden aandelen bezit van uw vennootschap, vallen deze aandelen onder het erfrecht. De nabestaanden zullen deze aandelen moeten waarderen en mee aangeven in de aangifte nalatenschap. Dit geldt ook voor alle beroepsmatige investeringen van een eenmanszaak. In Vlaanderen kan de erfbelasting oplopen tot 27% voor de erfgenamen in rechte lijn en partners, en tot 55% in andere gevallen. Voor Brussel en Wallonië kan de erfbelasting zelf bruusk inslaan met een tarief van 80%.

Weet dat de opties weliswaar zeer uitgebreid zijn bij schenkingen, waarbij u als schenker zelf na een schenking de controle of inkomsten van uw onderneming kunt behouden. 

Ter bescherming van familiale ondernemingen voegde de wetgever daarnaast voordelige tarieven in bij zowel schenking als erfenis van dergelijke eenmanszaken of vennootschappen.

Bij het schenken van een familiale onderneming betaalt u geen schenkbelasting. Als de aandelen van een familiale onderneming in rechte lijn of tussen partners worden geërfd, geldt een erfbelastingtarief van 3%; in andere gevallen is dit 7%.

Vereisten voor gunsttarieven bij overdracht (Vlaanderen)

Economische activiteit

Onroerende goederen die voornamelijk voor bewoning worden gebruikt, komen niet in aanmerking voor de gunsttarieven bij eenmanszaken. Indien het de gezinswoning betreft kan onder voorwaarden vrijstelling verleend worden aan de partner, maar evenwel niet aan de nabestaande in rechte lijn of andere nabestaanden.

Voor een vennootschap moet de activiteit gericht zijn op nijverheids-, handels-, landbouwactiviteiten of een vrij beroep. Ook moet het bedrijf in werkelijkheid economisch actief zijn. Als uit de jaarrekening van ten minste één van de drie jaren voorafgaand aan de schenking of het overlijden blijkt dat terreinen en gebouwen meer dan 50% van het totale actief uitmaken, en de personeelskosten maximaal 1,5% van het totale actief bedragen, wordt dit niet als reële economische activiteit beschouwd. 

De belastingplichtige kan echter tegenbewijs leveren om aan te tonen dat er toch sprake is van reële economische activiteit.

Participatievoorwaarde

Bij de overdracht van een eenmanszaak moet de erflater beroepsmatig hebben geïnvesteerd in de activa die hij nalaat. Bij een vennootschap moet de schenker of overledene ten minste 50% van de aandelen bezitten, eventueel samen met andere familieleden. Als de schenker of overledene samen met één of twee andere aandeelhouders 70% of 90% van de stemrechten bezit, wordt de grens verlaagd naar 30%.

Vereisten na schenking of overlijden (Vlaanderen)

Familiale onderneming (eenmanszaak)

De activiteit moet ononderbroken worden voortgezet. Onroerende goederen waarop het verlaagde tarief van toepassing is, mogen niet worden overgedragen of hoofdzakelijk voor bewoning worden gebruikt.

Familiale vennootschap

De bedrijfsactiviteit moet doorgaan en er dient jaarlijks een jaarrekening te worden neergelegd. De vennootschap mag geen passieve entiteit worden, mag geen kapitaalvermindering doorvoeren, en moet binnen de Europese Economische Ruimte (EER) gevestigd blijven.

Na drie jaar controleert VLABEL of aan alle voorwaarden is voldaan. Zo niet, dan worden de normale tarieven toegepast. Zie o.a. de website van Vlabel Verlaagd tarief in de erfbelasting voor overdrachten van familiale ondernemingen en vennootschappen | Vlaanderen.be